Wednesday, May 8, 2013

[Ngữ Văn lớp 11] Phân tích khổ thơ cuối "Vội vàng"



“Ta muốn ôm 

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn: 

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn, 

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu, 

Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều 

Và non nước, và cây, và cỏ rạng, 

Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng, 

Cho no nê thanh sắc của thời tươi; 

- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!” 

MB: Xuân Diệu (1916-1985 – Ngô Xuân Diệu)

- vần thơ của ông “ít lời, nhiều ý, súc tích như đọng lại bao nhiêu tinh hoa” (Thế Lữ), mệnh danh là "ông hoàng thơ tình", “nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới” (Hoài Thanh), có những cách tân mới mẻ về nghệ thuật, bắt gặp qua quan niệm sống chưa từng trong thi ca truyền thống: “Sống toàn tim, toàn trí, sống toàn hồn – Sống toàn thân và thức nhọn giác quan” (thanh niên), “Thà một phút huy hoàng rồi chợt tối – Cơn hơn buồn le lói suốt trăm năm” (Giục giã) “Ta là Một, là Riêng, là Thứ Nhất. - Không có chi bè bạn nổi cùng ta” (Hy Mã Lạp Sơn)

- Thi phẩm vội vàng của Xuân Diệu là 1 trong những tác phẩm tiêu biểu của Xuân Diệu trong tập Thơ Thơ xuất bản năm 1938, được coi là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách Xuân Diệu

Giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh viết: "Đây là tiếng nói của một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Nhưng đằng sau những tình cảm ấy, có một quan niệm nhân sinh mới chưa thấy trong thơ ca truyền thống".

- Đoạn thơ nằm ở cuối bài thơ

* Cảm hứng bao trùm: Tình yêu cuộc sống đến độ cuồng si và khát khao giao cảm mãnh liệt của Xuân Diệu đối với cuộc đời

Nd: bắt đầu từ khổ 2: tác giả đã cảm nhận được sự ngồn ngộn, tươi trẻ của thiên nhiên

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật;

Này đây hoa của đồng nội xanh rì;

Này đây lá của cành tơ phơ phất;

Của yến anh này đây khúc tình si.

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;

Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;

Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;”

nhưng rồi lại nhận thấy sự tàn phai, sự tương khắc giữa tuổi đời của con người và thiên nhiên, đất trời

“Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,

Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,

Không cho dài thời trẻ của nhân gian,

Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,

Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!”

Đột nhiên mạch thơ thay đổi đột ngột. Tiếc nuối, lo lắng và chợt nhận ra: Mùa chưa ngả chiều hôm -> Vẫn còn thời gian của 1 ngày, của mùa xuân, của tuổi trẻ

-> giục giã “Mau đi thôi” -> Thế sống của tg: Chạy đua cùng thời gian, vội vàng sống và tranh thủ sống

- Bức tranh thiên nhiên lại được sống dậy với những phẩm chất đẹp đẽ như ban đầu, ngồn ngộn sức sống, căng tràn sức xuân

- Sự sống mới bắt đầu, ngồn ngộn 1 sự sống, căng tràn sức xuân

+ Mây đưa và gió lượn: Quấn quýt, giao hòa

+ Cánh bướm say với tình yêu

+ Non nước, cỏ cây chuếnh choáng trong men say cuộc đời

+ Không gian ngập tràn sánh sáng

(trước đó: Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,

Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?

Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,

Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

-> Nhuốm sắc màu li biệt, màu phai tàn

Thê sneen ở khổ 3, Tác giả nhận ra không thê rmaix tiếc nuối -> Cảm nhận cảnh sắc ở thời tươi. Thế giới xuân tình rạo rực đến đắm say => đẹp và đầy sức quyến rũ

+ Tình yêu cuộc sống và niềm khao khát giao cảm

+ Động thái của chủ thể trữ tình: Ở điệp khúc: Ta muốn...

+ ôm, say, thâu riết

=> cử chỉ vồ vập, đắm say, cuống quyets đối với 1 người tình cuộc sống => bộc lộ tình yêu cuộc sống đến cuồng si

+ Chủ thể trữ tình đã cảm nhận cuộc sống bằng nhiều giác quan: xúc giác, thị giác, và cả những cảm nhận vô hình

=> Từ đại từ xưng tôi -> ta (tôi: ngọa nghễ, ta: chung, nhỏ bé mang 1 thái độ tự nguyện hòa nhập và đồng điệu với cuộc đời rộng lớn, tự nguyện hòa nhập vào dòng chảy thời gian, tự nguyện giao cảm với cuộc sống)

-> sự diệu kì đã xảy ra trong hồn thơ của Xuân Diệu, chính tình yêu cuộc sống đã làm sống lại phẩm chất tươi đẹp, đầy sinh khí như ban đầu, còn đọng lại vẫn là tình yêu mãnh liệt

Kết thúc là lúc tình cảm của tác giả mãnh liệt đến độ cao trào của bài thơ

Xuân Diệu vẫn còn băn khoăn lắm, vẫn còn lo sợ lắm, những đắm say vẫn là đắm say, khao khát vẫn là khát khao -> Càng yêu càng sợ mất, càng sợ mất càng muốn yêu, càng muốn níu giữ

* Bộc lộ quan niệm sống của Xuân Diệu: cuộc đời đpẹ nhất là vào mùa xuân, đời người đẹp nhất là lúc tuổi trẻ, tuổi trẻ đpẹ nhất là tình yêu -> con người cần trân trọng những giây phút của tuổi trẻ. Theo Xuân Diệu, thiên nhiên rất đẹp, chứa đựng biết bao nhiêu điều hấp dẫn, đáng sống vì vậy cần phải biết tận hưởng những gì cuộc sống ban tặng => Giáo dục con người ý thức về giá trị cuộc sống. Để thèm sống, thích sống, sống cho ra sống, sống cho ra người

* Phần nghệ thuật:

- Ngôn từ: Cách tân về ngôn từ

=> Đoạn c/m tính chất nhà thơ mới của Xuân Diệu, cách sử dụng những từ ngữ táo bạo, những từ ngữ cảm giác xuất hiện với mật độ dày đặc -> Ôm, riết, hôn, cắn, chuếnh choáng, đã đầy, no nê -> Hành động thể hiện tc yêu thường giữa con người với cuộc sống -> góp phần bộc lộ 1 tình yêu nồng nàn, cuồng nhiệt và đắm say

*sắp xếp ngôn từ: Tạo nên những làn sóng ngôn từ đan xen, cộng hưởng nhau theo chiều tăng tiến, cnagf lúc cnagf dâng lên cao trào

Biện pháp trùng điệp => Điệp cú, cú pháp giữ nguyên nhưng cảm xúc mãnh liệt hơn, động thái thay đổi: ôm, riets, say, thâu, cắn

+ Điệp liên từ, Và non nước, và cây vfa cỏ rạng. Giới từ: điệp 1 cách nguyên vẹ với trạng thía cngaf ngày càng mãnh liệt. “Cho chuếnh choáng cho đã đầy”, “cho no nê”

+ Tính từ chỉ xuân sắc: Động từ chỉ động thia sđắm say, những dnah từ chỉ những vẻ đẹp thanh tân, tươi trẻ -> tạo ra hệ thống hình ảnh vô cùng quyến rũ

Bắt đầu mơn mởn, mây đưa gió lượn, cái hôn nhiều, cỏ rạng mùi thơm, ánh sáng, thanh sắc, thời tươi, xuân hồng

-> Bậc thầy về ngôn từ tiếng Việt

+ Nhịp điệu và giọng điệu: Ta muốn, mau đi thôi -> giục giã, -> vồ vập, đắm say

-> xen kẽ những câu thơ ngắn dài tạo nên 1 sự sôi nổi, có thể cảm nhận được những nhịp đập hối hả của con tim tác giả

-> Vắt dòng: cảm xúc từ câu thơ này tràn sang câu thơ khác: cảm xúc quá dạt dào nên khuôn khổ của những câu thơ quá ngắn ngủi nên mới phải vắt dòng

*Đánh giá chung: Khái quát lại giá trị: Thơ cho ta thấy 1 ý thức ráp riết về giá trị đời sống của 1 cá thể nghĩa là ý thức nhân bản và nhân văn rất cao

- Đoạn thơ bộc lộ niềm khao khát sống mãnh liệt, 1 tâm thế sống cuồng nhiệt và tích cực, sự thành công của Xuân Diệu trong tư cách là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới


No comments:

Post a Comment